Bắt đầu từ cô hàng xóm tên Dậu mới ba mươi hai tuổi, đã ly dị chồng, có một đứa con chừng năm, sáu tuổi. Có nghề may vá thuê, ở trong mát lại biết trau chuốt nên cô Dậu rất dễ nhìn, thêm cách ăn nói ngọt ngào khiến nhiều đấng mày râu hảo ngọt phải xao xuyến trong lòng. Gần đây, có lẽ vì dư luận xầm xì, cánh phụ nữ trong xóm nghi ngờ, dè bĩu nên cô Dậu chuyển hệ tiếp xúc với những… ông già. Kẻ xấu mồm bảo rằng cô chọn giải pháp an toàn và dễ vòi vĩnh tiền bạc các lão ông ưa chơi trống bỏi. Gần đây lại có tin cô “kết nghĩa” với ông Trưởng cho dù tuổi tác ông gấp hai lần rưỡi cô. Họ hàng nghe phong thanh, ai cũng lắc đầu cười xòa “Lão Trưởng làm gì có gan, có sức mà dám xơ múi, làm ăn với cô Dậu hừng hực, đầy đặn ấy chứ!”. Bà Trưởng thì máu tim đã nguội, cực lực phản đối những ai lỡ lời xúc phạm đến người đứng đầu đáng kính của họ tộc, chuyên chủ trì các cuộc lễ giỗ, hưởng đặc quyền ăn trên ngồi trước. Cho tới khi một đứa cháu tình cờ phát hiện ông cố Trưởng đã ba lần lận xấp tiền vào lưng để đi đêm sang nhà cô Dậu thì vấn đề trở nên nghiêm trọng. Nguồn cơn từ hai cháu gái, một cháu trai định cư ở Mỹ quốc, đều đặn gởi tiền về giúp đỡ gia đình và luôn có phần khá cho ông Trưởng, bởi rủng rỉnh lắm mới sinh chuyện!

… Đồng hồ gõ tám giờ, ánh trăng soi cảnh vật mờ nhạt. Chợt ông Ba Móm nhác thấy một bóng người chống gậy bước liêu xiêu ra đường tắt. Với lấy mảnh mâm đồng bể cùng cái que sắt, ông đứng lên ngáp dài rồi đi lối cửa sau theo dấu “đối tượng”. Giữ kín đáo hành tung với người già nghễnh ngãng tám mươi tuổi không khó, chỉ một lúc đã tới nhà cô Dậu. Ông Trưởng ngó quanh quất rồi đằng hắng ba lần như mật khẩu, vài phút sau nhà sáng đèn, cửa mở. Khách vào, cửa đóng, ông Ba Móm ngồi thụp xuống áp tai sát vách lắng nghe. Giọng cô Dậu khe khẽ:

- Sao giờ này mới chịu tới… ghét ghê!

Ông Trưởng cười cụt ngủn, khào khào trả lời:

- Tui phải giả bộ ngủ rồi… chui cửa nhà kho ra, mạng nhện dính đầy đầu. Đã cực khổ mà cô còn trách, tội nghiệp tui!

- Hôm nọ hứa gì? Còn nhớ hông?

Nghe rõ tiếng thở ồ ồ gấp gáp của ông Trưởng:

- Một triệu nè! Ngồi xích gần đây rồi… tắt đèn giùm tui!

Căn nhà vụt tối om. Tiếng cô Dậu cười khúc khích:

- Chưa đủ sợi dây chuyền… ông ngoại ơi! Ái da! Mấy ngón tay y chang giò gà xương xẩu cứng còng còn ngắt véo… đau thấy mồ!

- Nhằm nhò gì! Tui cũng cỡ đó thôi…, già rồi cô em ơi!

Ngồi chồm hổm chịu muỗi đốt lại nghe đoạn đối thoại chướng tai, ông Ba Móm run chân kinh hoảng và quên phứt chuyện gõ mâm đồng báo động như đã được dặn dò trước. Gượng chống gối đứng lên, ông bươn bả trở về sai mấy đứa con tức tốc thông tin đến các vị đứng đầu tông chi. Phần ông sang gặp bà Trưởng kể rõ chi tiết sự tình. Mười giờ tối, gian nhà rộng đã tề tựu người đông đủ bao quanh bà Trưởng đang ngồi tựa lưng bên giường, sặc mùi dầu nóng. Đột nhiên bà gào lên:

- Lôi xác ổng về đây phân xử liền… Đi ngay!

Tất cả răm rắp nghe theo, ùn ùn kéo tới nhà cô Dậu với khí thế sôi nổi sẵn sàng đối phó với vị trưởng tộc vụng trộm. Hơn nửa giờ sau, ông Trưởng được điệu về, hai người xốc nách ông đặt ngồi lọt thỏm vào cái ghế bành to giữa nhà, đối diện bàn thờ gia tiên. Trông ông khá thảm hại: chân không dép, áo bung nút, búi tó xổ tóc rũ rượi. Bà Trưởng oai phong như vị thái hậu, nghiêm mặt ra lệnh cho… quần thần:

- Khám người! Túi trong, túi ngoài kỹ lưỡng cho ta!

Chẳng có tang vật nào khác ngoài cái bóp da lép xẹp cùng hộp thuốc tráng thận bổ dương mang mác Hàn Quốc. Ông Ba Móm đứng nép một góc, bụng dạ phập phồng lo ngay ngáy có ai đó lộ ra mình là “chỉ điểm” thì sau này khi ông Trưởng được phục hồi thật khó gỡ. Bắt đầu cuộc “thẩm vấn”. Bằng lời lẽ gay gắt, bà Trưởng buộc chồng công khai về tiền bạc cùng mối quan hệ từ bao giờ với cô Dậu. Ông già tay chống cằm, ấp úng:

- Tui ăn ở lấy cái đức cho con cháu thôi! Thấy đờn bà đơn chiếc khó khăn, tui giúp chút đỉnh ít trăm nuôi con… Bà phải biết câu… Dù xây chín đợt phù đồ… Không bằng làm phúc… làm phúc…

Bà Trường gằn giọng:

- Dẹp cái phù đồ vớ vẩn của ông đi! Nhớ cha ngày còn tại thế hay nhắc câu… Chín mươi chưa gọi là lành. Còn ông là loại già ôn dịch, già rửng mỡ, già mất nết, già ó đâm, già…

Trong trí tự dưng bật ra câu già… “lựu đạn”, nhưng vì đang bức xúc nên ông Ba Móm vội chen vô can thiệp:

- Dạ… xin mợ gia giảm cho cậu lần đầu. Mợ làm ầm lên, thiên hạ đàm tiếu mất uy tín trưởng tộc…

Đập tay xuống giường, bà Trưởng giận dữ:

- Đạo đức trưởng tộc vứt ở đâu? Già gần xuống lỗ còn thèm khát ôm ấp con nhỏ đáng tuổi cháu nội, cháu ngoại mình. Tôi không còn là người đầu ấp tay gối của ông sao?

Hai đứa cháu ngoại ngó lom lom cánh tay khẳng khiu của bà, thì thào cùng nhau, miệng tủm tỉm cười. Mặt mày tái xanh, ông Trưởng chống chế:

- Bà nói oan! Tui tính về thì điện tắt, đang lò mò xem lại cái cầu chì thì mấy đứa thiên binh này a thần phù nhào vô xốc tui về. Bà coi chừng tụi nó… bố trí “chụp mũ” tui!

- Tụi nó sợ ông sửa điện rồi đứt bóng luôn đó! Giờ nghe tôi hỏi
tiếp đây!

Cuộc lấy… khẩu cung kéo dài gần hai giờ đồng hồ. Đã hơn nửa đêm, ông Trưởng mệt mỏi, thất sắc, tâm trạng lo lắng đủ điều. Đám con cháu tản ra gần hết, ai cũng nhất trí để mai sáng giải quyết tiếp. Bà Trưởng vẫn chưa nguôi thịnh nộ, nỉ non than vãn rồi dứt khoát một câu khiến ông lão lâng lâng như người vừa được xử… án treo:

- Con Dậu sống buông thả mặc kệ, tôi chỉ giận chỗ nó đang tâm dụ dỗ ông già liệt nhược để moi tiền chớ ông nước nôi gì! Còn tái phạm, tôi lên xã báo thì có trời cứu ông. Từ mai, ông tu tỉnh lại cho xứng với vai trò trưởng tộc, được chưa?

Đứng lên giẫm bẹp hộp thuốc bổ thận dưới chân, bà khoát tay:

- Ba Móm cũng về đi, cấm bép xép! Ờ… còn cái mâm đồng xách theo lúc rình cậu, không đánh cũng không mang về hử?

Với ánh mắt thống thiết, ông Ba Móm miễn cưỡng gật gật đầu, vờ chẳng thấy cái nhìn cay cú của ông cậu Trưởng. Cuộc họp nội bộ chấm dứt…

…Đang chập chờn dỗ giấc ngủ, con trai út ông Trưởng giật mình nghe tiếng đổ vỡ sau nhà kho, vội bước xuống xem. Phát hiện cha mình nằm lăn ra đất, bên cạnh là chai thuốc trừ sâu đổ tung tóe, anh hoảng vía hô hoán mọi người tập trung đưa ông đến bệnh viện cấp cứu. Được săn sóc tích cực và hình như ông Trưởng… chưa kịp uống giọt thuốc trừ sâu nào, nên sau một tuần ông đã xuất viện, vẻ trầm tĩnh hơn trước. Bà vợ ông chạnh lòng, ra nghiêm lệnh cấm không ai được nhắc lại chuyện cũ. Ông Ba Móm độ này qua lại, gần gũi thường xuyên với ông trưởng tộc, đôi lúc thì thầm vẻ bí mật. Người con trai út để ý, thoáng nghi ngờ việc cha nằm viện là nằm trong “kế hoạch” do Ba Móm dàn dựng để cứu vãn phần nào danh dự vị trưởng tộc và chuộc lỗi “theo dõi” trước đây. Nhưng thôi, xuồng đã chìm thì cứ chìm luôn cho được việc. Giờ đây, mỗi lần nhìn thấy cái mâm đồng bể treo ở chái bếp là ông Trưởng giật thót người. Cuộc sống tình cảm vốn đa dạng, ông Trưởng không chịu dùng lý trí cân nhắc, ổn định nên vị trí trưởng tộc có bị lung lay, sứt mẻ đôi chút. Nhưng thôi, xuồng đã chìm lâu rồi!