Thiếu trái ngon xuất khẩu

Theo nhận định của Viện Nghiên cứu cây ăn miền Nam, trái cây nước ta hiện rất phong phú, nhiều chủng loại, mùa nào cũng có sản phẩm. Nhưng do sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, chất lượng chưa ổn định; màu sắc, kích cỡ không đồng đều dẫn đến tính cạnh tranh thấp.

TS Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam cho rằng, chỉ đơn cử như xoài cát Hòa Lộc, sầu riêng Chín Hóa, Ri-6… chúng ta “ăn đứt” sản phẩm cùng loại của các nước trong khu vực. Dù chất lượng ngon nhưng không thể đẩy mạnh xuất khẩu được do diện tích trồng tập trung ít, sản lượng không đảm bảo tiêu thụ quanh năm.

Ông Nguyễn Văn Thực, Phó chủ nhiệm HTX Hòa Lộc (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) thừa nhận: “Sau khi xoài cát Hòa Lộc đạt chuẩn xuất vào thị trường Nhật Bản thì đối tác các nơi liên hệ liên tục. Tuy nhiên, HTX không dám ký hợp đồng tràn lan vì sản lượng xoài ngon quá ít, không đủ cung cấp”.

Sở NN-PTNT Tiền Giang cho biết, vú sữa Lò Rèn và thanh long Chợ Gạo, 2 loại trái cây thường được đưa sang châu Âu, châu Á… giới thiệu để tìm cơ hội xuất khẩu. Nhiều lần nhà nhập khẩu nước ngoài đề nghị ký hợp đồng dài hạn với số lượng lớn nhưng nhà cung cấp “chùn chân”. Nguyên nhân, không đủ sản lượng đáp ứng, chưa kể tỷ lệ trái đạt tiêu chuẩn xuất khẩu rất ít.

Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Diệp Kỉnh Tần tỏ ra bức xúc khi kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp năm qua đạt mức 15,3 tỷ USD, nhưng mặt hàng trái cây chỉ chiếm vỏn vẹn 300 triệu USD, một con số hết sức khiêm tốn.

Tìm hướng đi mới

Theo TS Nguyễn Minh Châu, những hạn chế của trái cây Việt Nam đã được nói nhiều lần, tuy nhiên chuyển biến rất chậm. Ngay cả vấn đề định hướng phát triển, chọn loại cây thế mạnh để khuyến cáo các địa phương đầu tư… Dù đã có quy hoạch nhưng đến nay triển khai ì ạch làm cho nhà vườn bị đọng và chán nản. Hiện tại ở các tỉnh rất thiếu kho lạnh, kho mát để dự trữ, đóng gói trái cây xuất khẩu, nhưng đến nay vẫn chưa có cơ chế hỗ trợ đầu tư.

Ông Nguyễn Văn Khang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang nhìn nhận, tiềm năng trái cây của ta rất lớn nhưng sức đầu tư cho sản xuất, chế biến và xuất khẩu còn khiêm tốn, chưa xứng tầm. Bức xúc nhất là đầu ra của trái cây luôn bị đọng, từ đó dẫn đến chuyện “được mùa - dội chợ - rớt giá” cứ lặp đi lặp lại và nông dân là người chịu thiệt thòi.

Theo kế hoạch, hôm nay (19-4), Festival trái cây Việt Nam lần thứ nhất sẽ chính thức khai mạc tại Tiền Giang. Festival kỳ vọng với sự tham gia của Bộ NN-PTNT, các bộ ngành liên quan, chuyên gia, doanh nghiệp trong và ngoài nước… sẽ tìm được tiếng nói chung, tạo hướng đi mới cho trái cây.

TS Nguyễn Minh Châu cho biết, viện đã mời được nhiều chuyên gia và doanh nghiệp các nước về tham dự festival. Ngoài việc giới thiệu quảng bá tiềm năng và thế mạnh trái cây Việt Nam, nhằm đẩy mạnh hợp tác, mở rộng thị trường xuất khẩu, chúng ta còn học hỏi những cách làm hay của các nước, những chiến lược, chính sách đầu tư để phát triển ngành trái cây.