Cũng trong tháng 7-1940, chuẩn bị tham gia khởi nghĩa, đồng chí Đỗ Văn Hòa, Bí thư Quận ủy lâm thời, được Tỉnh ủy 3 lần triệu tập dự hội nghị tập huấn; vận động nhân dân các xã chuẩn bị vũ khí như rèn dao, kiếm, sắm roi, gậy và ngày đêm luyện tập võ nghệ.

Tháng 8 và tháng 9-1940, các xã Song Bình, Mỹ Phong, Thanh Bình, Mỹ Tịnh An, Trung Hòa tổ chức nhiều cuộc diễn tập nổi dậy. Tại xã Trung Hòa, lực lượng diễn tập còn phá hư cầu ông Tường, cầu bà Lý.

Trận đánh chi khu xã Thanh Bình - Chợ Gạo. Ảnh: Võ Duy Trinh

Tinh thần nổi dậy khởi nghĩa đã được phát động, quần chúng nòng cốt cách mạng trong quận hưởng ứng tích cực. Trước tình hình đó, khu vực các xã Tân Thuận Bình, Quơn Long, Bình Phục Nhứt địch thường xuyên tung lực lượng truy lùng cán bộ, truy bắt những người yêu nước, đàn áp dã man những gia đình chúng nghi là cộng sản. Trước khởi nghĩa mấy ngày, bếp Thức, một tên tay sai ác ôn dẫn theo cai Bộ lẻn xuống ấp Quang Thọ, xã Quơn Long rình bắt đồng chí Mười Mươi, một đảng viên của xã.

Quần chúng thấy giặc chỉ có 2 tên liền tìm cách báo tin cho những nông dân đập lúa ngoài đồng và bà Mười Can, em ruột của đồng chí Mười Mươi. Họ đã lợi dụng địa hình, địa vật để đánh giải vây. Bếp Thức là tên võ nghệ cừ khôi nhưng đã bị bà Mười Can và mấy nông dân đánh chết tại chỗ; còn cai Bộ thì bị bắt giao cho cán bộ xã. Cai Bộ lạy xin tha. Thấy vậy, anh em giáo dục rồi thả. Cai Bộ về báo với quận, ngay chiều hôm đó chúng cho lính tìm người giết bếp Thức. Tìm không được ai, chúng đốt hơn 20 căn nhà dân rồi bỏ về.

Đồng chí Đỗ Văn Hòa nhận được lệnh khởi nghĩa vào lúc 12 giờ đêm 23-11 tại Quơn Long và lập tức triển khai cho các xã Quơn Long, Tân Thuận Bình, mỗi nơi huy động được lực lượng hơn 100 người đốt đuốc thị uy, hô loa khẩu hiệu “tự do dân chủ”, “thả tù chính trị”, “bỏ thuế thân”, “đả đảo chiến tranh, đả đảo phát xít”…; chiếm, đốt sổ sách giấy tờ và công sở tề làng.

Lực lượng 2 xã phối hợp chiếm chợ Ông Văn, đốt sổ sách trong công sở tề làng Đăng Hưng Phước. Xã Bình Phan treo cờ búa liềm. Xã An Thạnh Thủy, Bình Phục Nhứt làm chủ lộ dây thép (nay là Quốc lộ 50, đoạn từ Chợ Gạo xuống giáp ranh Gò Công Tây). 11 xã từ phía Tây kinh Chợ Gạo đến giáp ranh quận Châu Thành kịp thời nhận được lệnh khởi nghĩa từ Tỉnh ủy Tân An đã đồng loạt nổi dậy khởi nghĩa.

Tại Miễu Điền (xã Mỹ Tịnh An), trung tâm chỉ huy khởi nghĩa đã huy động hơn 1.200 người kéo từ xã này qua xã khác, trống mõ rền vang cả một vùng; càng đi đoàn người nổi dậy càng đông, đến hơn 1.500 người. Công sở tề làng bị đốt cháy, đồn lính mã tà ở ngã tư Tịnh Hà bị vây, lính bỏ súng chạy trốn.

Những ngày 24, 25 và 26-11-1940 toàn bộ tề làng, địa chủ ác ôn… trong quận trốn biệt tích. Tại các địa điểm chợ Bến Tranh, chợ Nhựt Tiên (xã Tân Bình Thạnh), chợ Ông Văn, Tân Thuận Bình, Quơn Long đông đảo quần chúng nhân dân được huy động đến nghe diễn thuyết tố cáo tội ác của bọn thực dân, phong kiến, địa chủ ác ôn; nghe tình hình cách mạng, kêu gọi đồng bào đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền, ủng hộ kháng chiến chống thực dân Pháp, đánh đổ bọn phong kiến, địa chủ ác ôn, đem lại ruộng cày và các quyền lợi cho nông dân. Nhân dân nhiệt liệt hoan nghênh và thể hiện tinh thần hưởng ứng.

Dù ta làm chủ chỉ được 3 ngày (sau đó giặc hoàn hồn và đàn áp đẫm máu), song cuộc khởi nghĩa đã đánh thức tinh thần cách mạng trong mọi tầng lớp nhân dân, dân tin Đảng, khi có điều kiện, thời cơ họ gia nhập vào tổ chức và tích cực hoạt động đánh đổ kẻ thù, không quản ngại gian khổ, hy sinh trong suốt 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn.