1 Cánh đồng chiều mênh mông. Đồng càng rộng khi hoàng hôn buông xuống, càng lớn hơn khi bóng người thưa thớt sau một ngày mệt nhọc. Mọi người vác cày xách cuốc trở về nhà. Đám con nít lẽo đẽo dắt trâu về. Chỉ còn lại vài bóng người leo loét trên đồng.
Chiều nay, những cánh cò đậu trắng bờ lúa duyên hải xa xôi, đưa tôi về tuổi thơ với cánh cò hiền hậu trắng tinh sải cánh trên đồng chiều quê.
Ngày còn bé, ai đó nói với tôi: “con người từ cát bụi lại trở về cát bụi”. Tôi nghĩ câu nói đó trong những cuốn sách bởi mỗi ngày hai buổi sớm chiều, chỉ thấy người dân quê tôi đi về lầm lũi. Cái ách trên cổ trâu, cán cuốc, ngón tay se sợi chỉ của bà, đều nhẫn thín, mòn vẹt tháng năm.
Có những thứ cận kề ta, cùng ta đi suốt cả tuổi thơ nhưng có lẽ chúng giản đơn, bình dị quá nên đôi lúc ta lãng quên; để rồi một khỏanh khắc bất chợt nào đó trong cuộc sống tất bật vô tình “ chạm” vào chúng, ký ức bỗng trỗi dậy đưa ta trở về miền quê xưa. Nếu không phải cơn mưa đầu mùa vội lùa qua mái trọ dột nát, để bạn phải đem tất tật chiếu, gối, mùng, mền... ra phơi thì mấy khi bạn nghe được mùi bông gòn thơm nắng từ chiếc gối ngoại làm, thấy được mùa gòn bung vỏ để bông trắng phiêu diêu theo gió trời như tuyết rơi, nhớ lại khoảng trời cùng dăm ba thằng trong xóm lội sông thả thuyền trái gòn mang ước mơ trời xa biển rộng,...
Khi má lui cui chẻ, đương mấy cọng tàu dừa tươi thành vỉ, giục ba chùi cái cối xay bột bên hông nhà để chuẩn bị tráng bánh, rồi má lại tất bật canh phơi mấy con khô cá lóc; phơi khô củ kiệu ngâm trong cái thố lớn; khi ba rủ mấy chị em con ra vạt đất cạnh bờ sông trước nhà cuốc đất để trồng hoa, trồng rau; khi nhà cô Út thợ may đến nửa khuya mà vẫn sáng đèn, tiếng máy may vẫn còn lạch cạch… là tôi biết mùa xuân sắp đến gần, gần lắm.
Tháng Chạp, khi ai cũng đang tất bật sắm sửa để đón Tết, người tỉ mẩn chăm chút cho cành mai, cành đào, người mong mỏi được về đoàn tụ với gia đình… thì ở nơi này con lại ngồi bùi ngùi nhớ những chiều cuối năm mẹ dịu dàng gội đầu cho con, trong làn hương nồng đượm phảng phất. Con tự hỏi rằng phía cuối vườn có còn cái giếng gạch rong rêu cũ mốc, nơi lưu giữ bao ký ức tuổi thơ trong veo mà con hằng trân quý? Đàn chim xưa có lại về đậu trên cành cây bạch đàn cao vút trước hiên nhà mà đón chờ mùa xuân sang? Mảnh vườn nhỏ ngày xưa một tay mẹ vun vén chắc giờ cỏ đã lên ngút ngàn, con chạnh lòng xa xót khi nghĩ đến những dấu tích tuổi thơ rồi một ngày sẽ ngủ vùi dưới cỏ, chẳng thể nào đi ngược lại với quy luật thời gian…
Tôi ước bây giờ tôi được ngồi hàng giờ ngoài bãi sông trước nhà, được đong đưa đôi chân vờn dưới làn nước sông mát lành, được nằm ngẩn mặt lên ngắm mây bay gió lượn, xa xa chập chờn mấy cánh diều lửng lơ bay trên nền trời biên biếc.