Trong lựa chọn nhà thầu, quản lý chất lượng công trình, nghiệm thu, thanh toán khối lượng có nhiều sai phạm lớn… không kiên quyết với các nhà thầu thiếu năng lực, thi công cầm chừng, thậm chí ngừng thi công làm ảnh hưởng đến tiến độ và gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước hàng chục tỷ đồng nếu thanh tra không phát hiện kịp thời.

Từ những sai phạm

Ngày 17-6-2011 UBND TP. Mỹ Tho có Quyết định 3181 thành lập Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng công trình đường và kè sông Tiền gồm 10 thành viên, trong đó ông Trần Văn Kết, Chủ tịch UBND TP. Mỹ Tho làm Trưởng ban; Phó Ban trực là ông Hồ Nghĩa Hiệp (Phó Ban quản lý Dự án Đầu tư xây dựng TP. Mỹ Tho); Ban Quản lý dự án thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chủ đầu tư về quản lý thực hiện dự án từ lập, phê duyệt đến khi bàn giao đưa công trình vào sử dụng.

Dự án có 4 gói thầu, qua kiểm tra xác minh, Thanh tra phát hiện có sai phạm trong lập, thẩm định, phê duyệt bản vẽ thi công dẫn đến giá trị chênh lệch giữa giá gói thầu thực hiện đấu thầu được chủ đầu tư phê duyệt với tính toán lại theo quy định của pháp luật của 4 gói thầu là hơn 8,9 tỷ đồng.

Trách nhiệm sai phạm trên thuộc về chủ đầu tư phê duyệt, thẩm định dự toán công trình vi phạm điều 10, Nghị định 112 của Chính phủ; Công ty CP Tư vấn xây dựng công trình thủy bộ lập thiết kế bản vẽ thi công vi phạm quy định của Nghị định 209 của Chính phủ, vì đã lập thiết kế bản vẽ thi công có một đơn giá, định mức, khối lượng dự toán thừa so với bản vẽ thiết kế thi công, dự toán một số chi phí không đúng quy định. Công ty CP Tư vấn xây dựng công trình 625 thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công không phát hiện sai phạm.

Ngoài ra, Ban Quản lý dự án đã sai trong trình tự thủ tục thực hiện các gói thầu. Cụ thể khi xét thầu, Tổ chuyên gia đấu thầu (được chủ đầu tư thành lập) đã không phân tích, đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của các hồ sơ dự thầu (vi phạm điều 29, Nghị định 85 của Chính phủ) kết quả cả 4 gói thầu đều chọn nhà thầu không đủ năng lực và kinh nghiệm thi công.

Theo kết luận thanh tra, UBND TP. Mỹ Tho đã thành lập Tổ chuyên gia đấu thầu công trình sai quy định của Luật đấu thầu, vì hầu hết các thành viên của tổ này không có chứng chỉ tham gia khóa học về đấu thầu, đáp ứng điều kiện năng lực tham gia xét thầu. Kết quả dẫn đến các gói thầu 1, 2, 3 không thực hiện đúng tiến độ thi công theo hợp đồng đã ký.

Đặc biệt, việc thực hiện các hợp đồng thi công và quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng cũng có những sai phạm. Như tại gói thầu số 1 và 3 chủ đầu tư đã tạm ứng trước cho Liên doanh nhà thầu Thuận Kiều - Thanh Tuấn - An Cường số tiền hơn 9 tỷ đồng; hiện chủ đầu tư đã thu hồi tiền bảo đảm thực hiện hợp đồng tại ngân hàng số tiền hơn 3,5 tỷ đồng do nhóm liên doanh này cố tình không thi công, nhiều lần gia hạn tiến độ bất hợp lý. Sau khi thanh toán khối lượng công trình đã thi công, hiện liên doanh nhà thầu này còn nợ số tiền tạm ứng hơn 4 tỷ đồng.

Đến quy trách nhiệm

Theo kết luận của UBND tỉnh, tổng số tiền sai phạm của dự án này hơn 42 tỷ đồng; để xảy ra những sai phạm trên là do chủ đầu tư là UBND TP. Mỹ Tho thiếu chỉ đạo, kiểm tra, quá tin vào cấp dưới, nhất là Ban Quản lý dự án, có biểu hiện buông lỏng trong công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản.

Ban Quản lý dự án chưa làm tròn chức trách được giao, có dấu hiệu cố ý làm trái các quy định của pháp luật; không có biện pháp kiên quyết xử lý kịp thời các nhà thầu không có năng lực, thi công cầm chừng, kéo dài thời gian thi công mà không có lý do chính đáng.

Công tác tư vấn từ thiết kế, thẩm tra, tư vấn đấu thầu, giám sát đều có vi phạm lớn, có biểu hiện thông đồng trong các sai phạm. Sự chỉ đạo của UBND TP. Mỹ Tho thiếu nhất quán, không kiên quyết và xử lý chậm các vấn đề nảy sinh trong quá trình đấu thầu, thi công và thanh toán vốn của dự án.

Kết luận của UBND tỉnh cũng quy rõ trách nhiệm cá nhân của những người có liên quan, trong đó Trưởng Ban quản lý dự án đã thiếu chỉ đạo kiểm tra, có biểu hiện buông lỏng công tác quản lý đầu tư dự án, với vai trò là Chủ tịch UBND TP. Mỹ Tho lại kiêm luôn Trưởng ban quản lý dự án, nhưng không trực tiếp quản lý, chỉ đạo mà ủy quyền lại cho Phó Ban quản lý thực hiện toàn bộ dẫn đến những sai phạm trên.

Riêng Phó ban trực của Ban Quản lý dự án đã có những sai phạm trong công tác lựa chọn nhà thầu xây dựng; trong việc thực hiện các hợp đồng thi công, tư vấn và quản lý chất lượng công trình.

Cụ thể như việc tạm ứng thực hiện hợp đồng, thay đổi thiết kế, chứng nhận sự phù hợp về chất lượng công trình (gói thầu 1, 2, 3); ký xác nhận, thanh toán khối lượng thi công, bù giá nhân công, máy thi công số tiền 1.112.018.000 đồng (gói thầu 1, 2, 3); ký xác nhận, nghiệm thu, thanh toán khống khối lượng cho nhà thầu tại thời điểm 31-12-2013 số tiền 21.469.277.000 đồng (gói thầu số 4); công tác phao bè thả thảm đá, nhà thầu đã làm sai định mức số tiền 828.894.000 đồng.

Kết luận cũng nêu rõ trách nhiệm của Phó Chủ tịch UBND TP. Mỹ Tho phụ trách khối xây dựng cơ bản đã để xảy ra những sai phạm trong công tác thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công; thay mặt chủ đầu tư ký thẩm định, quyết định phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và dự toán; công tác lựa chọn nhà thầu thi công; đồng thời, với tư cách là thành viên của Tổ chuyên gia tư vấn đấu thầu, đã trực tiếp phân tích, đánh giá, chọn nhà thầu trái quy định của Luật Đấu thầu.

Ngoài ra, kết luận đã quy trách nhiệm của 1 Phó Chủ tịch UBND TP. Mỹ Tho khác là Tổ trưởng Tổ chuyên gia tư vấn đấu thầu đã không phân tích đánh giá được năng lực, kinh nghiệm của các hồ sơ dự thầu dẫn đến chọn nhà thầu không đủ năng lực; trực tiếp ký phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu thi công khi chưa làm rõ hồ sơ dự thầu của Liên doanh Vạn Tường, Vina PSMC, Dung Quất, Thuận Thành, Đồng Thắng trúng thầu (gói thầu số 4).

Với những sai phạm trên, UBND tỉnh Tiền Giang quyết định chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để làm rõ các hành vi cố ý làm trái quy định pháp luật gồm:

Trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công với trách nhiệm gồm chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, Công ty CP Tư vấn Xây dựng công trình thủy bộ, Công ty CP Tư vấn Xây dựng công trình 625, đã làm tăng chi phí xây dựng công trình gần 10 tỷ đồng; trong công tác lựa chọn, thẩm định, phê duyệt kết quả đấu thầu thi công với trách nhiệm gồm chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, Phòng Kế hoạch - Tài chính TP. Mỹ Tho, Trung tâm Tư vấn và kiểm định xây dựng Tiền Giang.

Hậu quả là lựa chọn nhà thầu không đủ năng lực thi công, thi công kéo dài, ngừng thi công hẳn, không khả năng trả lại ngân sách Nhà nước số tiền hơn 4 tỷ đồng tạm ứng.

Ngoài ra, cũng điều tra việc cho tạm ứng thực hiện hợp đồng, thanh toán khối lượng vốn đầu tư, quản lý chất lượng công trình của chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, Trung tâm Tư vấn và kiểm định xây dựng Tiền Giang, Trung tâm Tư vấn và kiểm định xây dựng Bến Tre và dấu hiệu vi phạm pháp luật của Công ty TNHH MTV Xây dựng Vạn Tường về hành vi sử dụng chữ ký giả của Công ty CP Đầu tư & Công nghiệp Tân Tạo và giả hồ sơ năng lực trong đấu thầu lần 2 tại gói thầu số 4.