Buổi ban đầu

Tình cờ lục ngăn kéo cũ tôi tìm thấy chồng hồ sơ khi tôi cộng tác cho EnViMat. Tất cả còn lưu giữ nguyên vẹn từ lá thư đầu tiên mời tham dự chương trình, những tài liệu tập huấn, từng bài test đến chồng giấy dịch nháp… Cả đến bản in những thư người phụ trách gửi cho tôi qua email! Không ngờ tôi lại có thể lưu giữ chúng không sót thứ nào suốt hơn mười năm, mà chưa từng… một lần mở ra?
Minh họa: Thanh Tiên

Bần thần lật lại những tờ giấy đã ngả vàng, tôi như thấy lại tôi của hơn mười năm trước, thuở mọi thứ như mới chỉ là khởi đầu, tất cả đều như còn gọi mời phía trước. Chớp mắt đã lũ lượt hơn mười năm trôi qua... Vậy mà tưởng như chỉ mới hôm qua hôm kia thôi, cái ngày cuối năm se lạnh, tôi hồi hộp bước vào phòng lễ tân sang trọng của khách sạn R để gặp “đối tác”, qua sự giới thiệu của người bạn. Rồi những ngày bù đầu với những tài liệu nghiên cứu những khái niệm lạ lẫm chỉ mới nghe qua lần đầu. 

Thuở ấy thành phố Mỹ Tho quanh đi quẩn lại chỉ một vài điểm internet công cộng. Các cơ quan công sở có trang bị vi tính được xem là thời thượng lắm, và chỉ đếm trên đầu ngón tay. Vậy mà chúng tôi lại được tiếp xúc, tham gia vào một chương trình phần mềm chạy trên máy vi tính cá nhân. Thật ra công ty sản xuất ra chương trình này ở tận bên Mỹ và công việc mà chúng tôi được giao (hay nói đúng ra là được thuê) chỉ là một phần nhỏ trong toàn bộ khâu vận hành: viết matching - rule cho chương trình. Thế nhưng khi ấy, những khái niệm về software, personal computer… hãy còn xa lạ lắm, nên đối với chúng tôi đó là một sự kiện trọng đại. Đầu tiên chúng tôi được đọc tài liệu hướng dẫn qua email  để làm quen với việc đọc và dịch theo ngôn ngữ máy tính. Điều này xem có vẻ nghịch lý vì đa số chúng tôi chưa từng cầm qua “con chuột”. Nhưng không hề gì, vì chúng tôi chỉ cần dịch cho chính xác từng matching - rule theo đúng ngữ cảnh, còn việc nhập liệu là của dịch vụ internet. Cấu trúc của matching - rule có hai phần căn bản: LHS là dữ kiện đã được viết sẵn trong Data-block-input, chỉ cần căn cứ vào thông tin được cho sẵn để dịch và viết ra một RHS tương ứng. Một matching- rule (M.R) được trả 5.000 VN đồng (thời điểm năm 2000). Nhưng vì công ty phải cung cấp dữ liệu cho chúng tôi qua dịch vụ internet và dịch vụ này chịu trách nhiệm nhập liệu bản dịch của chúng tôi gửi lại công ty, nên phải chi phí  cho cơ sở internet 2.000 VN đồng. Chất xám được khai thác rẻ như bèo, nhưng vào thời điểm cách đây hơn mười năm, khi mà ngoài đồng lương cơ bản, chúng tôi không có một khoản thu nhập nào khác, nên một ngày nếu chịu khó dịch được 10 M.R là cũng được 30 ngàn đồng. 30 ngàn đồng thu nhập cho một ngày vào thời điểm đó không phải là dễ kiếm. Nó sẽ góp phần giải quyết được rất nhiều việc như sắm sửa đồ đạc, đóng tiền học thêm, mua sữa cho con… Là công chức, tám giờ ở cơ quan, chúng tôi chỉ còn biết tranh thủ làm việc vào ban đêm. Có đêm mê mải đánh vật với từng thuật ngữ, cụm từ đến hai, ba giờ sáng. Ngày chủ nhật là ngày “cày xới” cật lực, không hề có khái niệm nghỉ ngơi… Mới đầu chỉ vì miếng cơm manh áo, nhưng rồi dần dần tôi đã tìm thấy sự thích thú, niềm vui sáng tạo khi trong mỗi file dịch của mình được chấm điểm true ngày càng nhiều và số lượng false ngày càng thưa vắng. Chương trình hợp đồng chỉ trong vài tháng, nhưng những kiến thức thu nhận, tích lũy được đã giúp tôi rất nhiều trong công việc chuyển ngữ, dịch thuật sau này.

Bây giờ, công nghệ vi tính ngày càng hiện đại và cập nhật rộng rãi, chỉ cần click chuột vào Google, là có thể tìm kiếm mọi thông tin. Việc tiếp xúc với ngoại ngữ qua công cụ dịch thuật trên trang thông tin tìm kiếm quốc tế này là vô cùng phong phú, không như cái thuở chúng tôi phải dán mắt vào những dòng chữ li ti trên đủ loại tự điển để tìm cho ra một nghĩa ẩn, một thông tin… Nhưng sao lật lại những file dịch ngày nào, không khỏi nghe lòng dâng lên nỗi bồi hồi, xúc động…

Tác giả bài viết: Thu Trang

Nguồn tin: Văn nghệ Tiền Giang số 65