Tôi sinh ra và lớn lên ở nơi ấy, nhưng tuổi thơ của tôi lại gắn liền với quê Nội, nơi ruộng đồng hẻo lánh, bốn bề sông nước mà chỉ cần đi thêm chút thôi là đã ra đến cửa biển - nó thuộc huyện Năm Căn, Tỉnh Cà Mau bây giờ.

 Ngày tôi còn nhỏ, cứ mỗi mùa hè là chị em tôi được Ba Mẹ cho về thăm Nội. Ôi thôi, không gì khoái bằng khi được chơi thoả thích mà không bị la rầy, kèm cặp... Gia đình bên Nội tôi toàn cháu trai, chỉ mỗi Ba tôi là có tới bốn nàng công chúa nên tha hồ được cưng chìu.

 Gần đến nhà Nội, từ trên tàu nhìn lên bờ, tôi đã thấy cả một phái đoàn ra đón, đủ mặt tất cả. Chị em tôi vừa đặt chân vào nhà đã thấy có một ca nước dừa, Nội nói: "Tụi con ra sau rửa mặt rồi vô uống nước dừa Chú Bảy mới chặt cho mát." Thì ra, chú Bảy tôi, chưa thấy mặt cháu đã chạy ra sau vườn trèo cây hái dừa để sẵn.

Và những ngày hè êm ả của tôi bắt đầu! Tôi được ăn những món ăn đồng quê, được chơi những trò chơi mà tụi con nít ở nơi thành thị không hề được... thưởng thức. Nội và mấy thím cho chị em tôi ăn không biết bao nhiêu là món. Nào là bánh xèo, không giống bánh xèo ở chợ đâu nghen, ở quê Nội tôi nhân bánh được làm bằng cổ hũ dừa hoặc cổ hũ chà là, ăn rất ngọt, muốn có món bánh này thì phải... hy sinh cả cây dừa luôn đó! Rồi thì bánh canh được làm từ gạo Nội ngâm và xay ra, bỏ vào cái bồng lấy cối xay đè lên cho ráo nước rồi cắt thành bột, nồi bánh có nước sền sệt, đặc đặc, béo ngậy và thơm phức mùi nước cốt dừa, không giống bánh canh mà Mẹ vẫn thường làm cho tôi ăn. Chú tôi đi bắt cò và lấy luôn cả trứng của nó, như vậy là tôi được ăn hai món, Thím thì làm cò rôti, Nội nấu cho tôi một nồi chè... trứng cò, ăn mà thích không biết làm sao nói luôn! Mà quên, tôi ăn được thêm món trứng cò luộc nữa chứ! Rồi còn có chuột đồng rôti, con đuông dừa lăn bột và chiên, và cả... cháo rắn và rắn hấp lá nhàu nữa đó! Tôi thích ăn nếp, nên Nội nấu xôi lá cẩm, xôi gấc cho tôi ăn. Nhiều, nhiều lắm bao nhiêu là món mà tôi được thưởng thức.

Và giờ tôi kể những thứ do tôi... làm nè! Tôi với mấy thằng em họ kéo nhau đi hái bình bát về dầm đường, chỉ vậy thôi vì ở quê không có điện lấy đâu ra nước đá, xứ sở gần đồng xa chợ mà! Rồi lội bộ xa thiệt xa lên tuốt trên hậu, phía cuối đất của Nội, chỉ để hái trái cà na về chấm muối hột ăn. Trưa nắng chang chang, tôi rủ mấy thằng con trai đi ra mé sông lấy cây thụt còng, nó giống con cua nhưng chỉ bé tí xíu xiu thôi. Có khi bị nó kẹp đau, tôi mếu máo khóc! Ăn trộm tép của Nội, tụi tôi làm mồi ra mé sông ngồi câu cá. Không biết tại cá nhiều hay tại tôi yếu bóng vía mà cá cắn câu nhiều lắm, đủ thứ cá mà nhiều nhất là cá rô phi, cá chốt với cá bống cát... Chú đi giăng lưới tôi cũng đòi đi theo, chỉ đứng trên bờ mà thò lõ con mắt nhìn chứ có lội được xuống nước đâu vì tôi không biết... lội! Đi chày lưới tôi cũng lót tót xách cái xô đi theo. Nội đi ra đìa câu cá tôi cũng đi. Thích nhất là chống xuồng lên ruộng giăng lưới với mấy thằng em họ, tụi nó vừa bước chân xuống xuồng là tôi đã có mặt và phóng xuống theo. Có khi đang ngồi trên xuồng, nhìn lên cây thấy tổ chim sáo, tôi kêu mấy thằng em bắt chim con cho tôi, về nhà tôi bắt cào cào, châu chấu cho ăn, mấy con chim dạn lắm, thấy tay tôi là thi nhau há mỏ chờ được ăn, nhìn dễ thương hết biết! Ông Nội đi chặt tre làm ống chum bắt lịch tôi cũng theo, nhưng thiệt tình là tôi... sợ mấy con lịch lắm, đi theo chỉ vì muốn đòi Nội lấy tre nhỏ để tôi kêu mấy thằng em làm ống thụt cho tôi, mà tụi nó chưa cần tôi nhờ vả gì đã hăng hái đi hái trái mây sẵn sàng cho tôi rồi. Nội đi đám giỗ nhà hàng xóm, xa hay gần gì cũng đều có mặt... tôi. Nói chung là ai đi đâu tôi cũng lò mò đòi theo hết! Có những ngày trời mưa, đường đồng đất sình trơn trượt, tôi sợ dơ chân nên không đi chân đất mà mang dép, thế là bao nhiêu phen bị... chụp ếch, mình mẩy sình đen thui, cả nhà được phen cười ra nước mắt!

 Có nhiều buổi trưa, mấy thằng con trai không biết đi đâu hết trơn, chị và em tôi thì chơi chán nên ai cũng ngủ trưa. (Chẳng biết sao hồi nhỏ tôi không bao giờ ngủ trưa nghen, Ba Mẹ mà bắt ngủ là cả một cực hình đối với tôi!) Còn một mình ên, buồn quá, tôi lang thang đi kiếm chuyện chơi một mình. Ra sau vườn, tôi trèo hết cây này tới cây khác. Cây nào có trái là có mặt tôi. Mà tôi khoái nhất là cây chùm ruột vì hái dễ mà được nhiều! Trèo chán, tôi quay vô nhà lấy rổ ra đìa ngồi canh vớt cá lòng tong. Mà mấy con cá nó khôn và nhanh ghê lắm, tôi chỉ mới vừa đưa cái rổ lên là cả bầy cá nó rủ nhau bấm nút... biến rồi, không tài nào tôi tóm được! Tức quá, tôi kiếm cây và ngồi chờ cho cá tụ bầy lại, tôi đập nước lia lịa và có khi cũng có một con hy sinh vì trò chơi quái ác của tôi. Chán mấy con cá, tôi quay qua phá... bầy vịt! Tôi cầm cây rượt mấy con vịt chạy tứ tán hết, đuổi nó từ ao này qua ao kia, tôi chạy qua đuổi tiếp. Không những trên bờ, tôi còn... bò cầu khỉ để qua ao đuổi vịt nữa đó! Tội nghiệp mấy con vịt chạy có cờ vì tôi. Mà không hiểu sao hồi nhỏ tôi khoẻ ghê, không biết mệt là gì hết và sao mà tôi phá ghê luôn?! Nhiều, nhiều lắm những trò chơi mà tôi đã được chơi, không làm sao tôi kể ra đây hết được...

 Không biết mọi người có biết không, còn tôi đến khi lớn lên tí xíu tôi mới biết vì nghe Nội kể lại là những khi tôi lang thang một mình như vậy, lúc nào cũng có một đôi mắt dõi theo tôi, đó là đôi mắt của Nội! Nội sợ cháu trèo cây, đi cầu khỉ, bắt cá, đuổi vịt,... không may té xuống đìa không ai hay vì Nội biết cháu bà không biết lội! Nhưng không nỡ la vì tội nghiệp cháu, sợ cháu buồn vì không được chơi. Ôi thương Nội vô cùng!...

 Ký ức tuổi thơ của tôi là như vậy đó! Nó gắn liền với từng góc vườn nhà Nội, với bờ ao, chiếc xuồng, với cây cầu khỉ,... với những bữa cơm đạm bạc, những món ăn dân dã, đơn sơ nhưng chứa đựng tất cả tấm lòng của những người thân yêu của tôi!

Ai cũng có tuổi thơ, nhưng mỗi người có mỗi ký ức khác nhau, không ai giống ai cũng như: "Quê hương mỗi người chỉ một, như là chỉ một mẹ thôi..."
Dẫu có lớn khôn, dẫu có bôn ba nơi xứ người, ai cũng mong muốn được quay về nơi chôn nhau cắt rốn. Nơi đó có gia đình, có người thân và có cả kỉ niệm tuổi thơ, cái nôi đã ru ta khôn lớn như bây giờ.

 Quê hương! Hai tiếng thân thương theo chúng ta trọn cả đời người!...