Ở nông thôn, vì nhiên liệu đun nấu thô sơ, vật dụng bề bộn và cũng do thói quen nên bếp thường được bố trí tách ra khỏi nhà chính- nơi có gian thờ tổ tiên và tiếp khách. Đa số vật dụng trong bếp đều nhỏ nhắn, thiết thực, tận dụng tối đa những nguyên liệu sẵn có như sọ dừa dùng múc nước, ống đũa làm từ thân tre. Các loại bếp cũng hết sức phong phú. Tùy điều kiện của từng địa phương mà người dân sử dụng nhiều loại chất đốt khác nhau nên có nhiều loại bếp như bếp rạ, bếp củi, bếp trấu, bếp than, bếp mạt cưa…

Bếp có thể làm bằng đất sét, bằng các thanh sắt hay đắp bằng xi măng cát. Thuở ở quê, tôi cùng thầy tôi nặn các ông đầu rau từ đất sét  Sau chị gái tôi ra lò rèn ở chợ Thành Mỹ mua kiềng sắt 3 chân. Mỗi gia đình thường có vài ba chiếc bếp với những kích cỡ khác nhau thích hợp cho công việc nấu nướng thường ngày. Như ở nhà tôi cái bếp có ba ông đầu rau to tướng là dành cho nấu nồi cám lợn, bếp loại nhỡ dùng để thổi cơm, nấu canh cua, bếp loại bé thì để kho cá. Khi có giỗ chạp hay cưới hỏi người ta mượn thêm bếp từ nhà hàng xóm hay kê tạm các viên gạch, viên đá để làm bếp. Tôi nhớ khi tôi còn bé tí thì nhà tôi còn dùng nồi đất và nồi đồng. Sau này có làm ra các nồi gang. Dùng nồi gang nấu cơm có cháy ăn rất ngon. Ở quê tôi, khi tôi còn bé, mọi người không gọi là cháy mà gọi là sém với lập luận rằng, nếu đã cháy thì làm sao mà còn ăn được cơ chứ!  

Nhiên liệu chủ yếu là rạ vì rơm phải dành cho trâu. Ở vùng đồi núi bà con ta dùng củi. Nấu cơm, nấu thức ăn bằng rạ là cả một nghệ thuật. Hồi đầu mới tập nấu, tôi cứ tống thật nhiều rạ vào bếp, lửa cháy đùng đùng, khi cơm sôi, nước trào ra làm bếp tắt góm.

Nhiều cô gái mới về nhà chồng đã giở khóc, giở mếu khi mẹ chồng thử tài nấu nướng bằng giao việc nấu cơm nếp. Có cô đổ nhiều nước như nấu gạo thường nên cơm nếp chẳng thành mà thành cháo. Có cô chất quá nhiều rạ vào bếp, lửa bốc lên rất cao nên cơm bị cháy, bị khê. Chắc khi đó, do hồi hộp quá, cô gái kia đã quên câu:

Chồng giận thì vợ bớt lời
Cơm sôi nhỏ lửa chẳng rơi hạt nào!

Đun bếp bằng rạ mà dùng từ 2 bếp trở lên là khá vất vả. Cùng một lúc phải canh chừng cho 2- 3 bếp cháy đều, không hề dễ.  Bu tôi dạy tôi cách đun làm sao dùng ít rạ mà hiệu quả vẫn cao. Nay thì ở nhiều vùng quê bà con cũng đã dùng gaz hoặc biogaz rồi.

Ở đô thị, bếp là nơi nấu nướng và thường được sử dụng làm nơi ăn uống của cả gia đình. Vì thế, gian bếp được bố trí khá đặc biệt với nhiều vật dụng phong phú, thể hiện tính cách và khả năng sáng tạo của chủ nhà.

Tôi đã được chiêm ngưỡng, đã được thưởng thức những món ăn tuyệt vời trong  căn bếp của nhiều bạn bè khắp trong trong Nam ngoài Bắc. Những căn bếp đẹp mang đậm dấu ấn về sở thích, về tính cách của các nữ nội tướng. Bếp luôn là không gian được coi trọng trong ngôi nhà, căn hộ của anh chị em ta. Nó không đơn thuần chỉ là nơi nấu nướng, chế biến món ăn.  Xoay quanh các bữa ăn luôn là một gian bếp lửa hồng, phòng ăn ấm áp, góc sinh hoạt gia đình vui tươi. Giữ được lửa ấm trong nhà là giữ gìn bầu không khí hoà thuận, đầm ấm trong gia đình.

Khi ngồi gõ mấy dòng về bếp lửa, trong đầu tôi vang lên những câu thơ trong bài Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

……………………………..

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một bếp lửa lòng bà luôn ủ sẵn,

Một bếp lửa chứa niềm tin dai dẳng,

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa

Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,

Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm,

Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,

Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi, Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui, Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ.

Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!

Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu, Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả, Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở:

- Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?