Tiền Giang: 'Hái vàng' từ nghề nuôi yến trong nhà

Nuôi yến trong nhà

Xưa kia, ai cũng nghĩ rằng chim yến chỉ sinh sống và làm tổ ngoài đảo khơi, nhưng gần đây đã có nhiều gia đình nuôi yến ngay tại nhà mình như ở Cà Mau, Kiên Giang, Tiền Giang. Riêng nghề nuôi yến ở Tiền Giang đang mở ra một hướng đi đầy phấn khởi, khu vực Gò Công hiện nay có hơn 10 cơ sở nuôi yến mang lại hiệu quả khả quan.

Vùng ven biển Gò Công là nơi thoáng đãng, khí hậu trong lành, nhiều phù du và côn trùng. Có lẽ đó là những yếu tố thích hợp giúp cho chim yến tìm đến cư trú. Chim yến Gò Công nhỏ như chim sẻ, khỏe, sức bay bền. Chúng thường sống có đôi, mỗi năm thường đẻ ba lần, mỗi lần 2 trứng. Loài chim này không thể đậu trên cành mà mỗi khi đáp xuống chúng chỉ treo mình trên vách đá hoặc tường nhà bằng đôi chân ngắn, bé bỏng.

Ở huyện Gò Công Tây, có một ngôi nhà năm tầng mà đã có bốn tầng dành cho chim yến ở, ước tính có tới hàng vạn con. Đó là nhà của ông Mười Thiết (Trần Văn Thiết) tại ấp Khương Ninh, xã Long Bình. Ông Mười nói: Cách nay hơn 20 năm, bỗng nhiên có một đàn yến bay về đáp vào các tầng lầu rồi làm tổ, đẻ trứng nhưng lúc đó ông không hề để ý. Đến khi biết được giá trị của yến sào, ông mới bắt đầu quan tâm cho tu bổ, thiết kế lại nhà cửa theo đúng qui cách và phù hợp với tập tính sinh thái của chúng. Đến nay, đàn yến đã phát triển nhiều vô số kể.

Công phu sản xuất "vàng trắng"

Căn nhà nuôi yến ở TX Gò Công

Hiện nay, tại Gò Công có 2 mô hình nuôi chim yến. Một là nuôi tự nhiên như đàn yến của ông Mười Thiết, nhưng mô hình này rất hiếm. Hai là dùng phương pháp dẫn dụ. Trước hết phải nhờ tư vấn, thiết kế sao cho ngôi nhà đúng qui cách, rồi dùng máy phát ra âm thanh gọi bầy để dụ yến về. Anh Nguyễn Văn Mến, một chủ nuôi yến ở Gò Công Tây tiết lộ, phải trang bị bên trong đủ mọi điều kiện cần thiết - theo kiểu nói của dân nuôi yến là "sang như khách sạn" - mới dụ yến về được. Kế đó, là phải có nhạc để dụ yến, phát qua những cái loa nhỏ xíu gắn gần tổ yến, rồi phải gắn lên trần nhà những hộp vuông bằng gỗ chuyên dùng phù hợp với tập quán của yến. Nói nôm na là ngăn phòng cho từng cặp vô ở. Muốn cho yến làm tổ phải làm trước cái tổ giả y như thiệt, yến tưởng tổ của chúng mới chịu vô ở. Làm một căn nhà ba tầng, "bỏ hoang" hai năm sau, nếu dụ được 50-60 cặp yến về ở coi như bước đầu thành công. "Tuy nhiên, theo tôi được biết thì hiện nay số trường hợp "dụ" yến thành công ở vùng đất Gò Công này chỉ khoảng 50%. Nhiều người đầu tư hàng tỷ đồng cất nhà 3 tầng, trang bị đầy đủ thiết bị cùng với thuê công ty tư vấn. Nhưng cuối cùng cũng thất bại!". Anh Mến cho biết thêm.

Anh Thanh ở thị xã Gò Công, một người chuyên sang đĩa dẫn dụ yến, cho biết: Khi những con yến trưởng thành nhận được tín hiệu phát ra từ đĩa, chúng sẽ tự động tách bầy. Lúc đầu chúng chỉ thám thính, sau đó mới quay lại tìm chỗ "cư trú" và sống với nhau thành đàn. Bằng kinh nghiệm riêng, sau một thời gian chăm sóc yến, có người đã biết "gọi yến vào nhà". Ngay cả tiếng kêu sáng hoặc chiều của yến, họ cũng đoán được chúng đang cần gì, đang gọi đàn hay gọi tình.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực tư vấn nuôi chim yến, bí quyết để thành công trong việc dẫn dụ chim yến trước hết là kỹ thuật dẫn dụ yến vào nhà, kế đến là môi trường phải thoáng mát, sạch, yên tĩnh, ít người lui tới, trừ lúc làm vệ sinh hoặc chăm sóc các tổ chim non. Những khung cây, ván dành cho chim làm tổ phải mềm và tuyệt đối không có mùi vị khác thường. Yến làm tổ bằng chính nước bọt của chúng tiết ra rồi tự kéo thành sợi nhỏ, cuộn lại giống hình vỏ sò gọi là yến sào (tổ yến). Sau khi chế biến, nó sẽ trở thành một loại thực phẩm quý hiếm mà xưa kia đã từng được xếp vào hàng "bát trân". Nghề lấy tổ yến ngoài biển đảo rất vất vả vì phải leo lên giàn giáo thật nguy hiểm, còn tổ yến trong nhà rất dễ khai thác, chỉ cần biết bóc tách sao cho tổ còn nguyên vẹn là được.

Ông Mười Thiết phấn khởi cho biết các công ty ở Khánh Hòa đã đánh giá chất lượng yến sào ở Gò Công rất tốt, không thua gì ở các nơi khác. Ông còn tiết lộ nghề nuôi yến hiện nay lợi nhuận rất cao nhưng muốn thành công, người nuôi phải say mê và nắm vững kỹ thuật, nhất là môi trường xung quanh phải ổn định, xa tiếng ồn. Đặc biệt, thời gian khai thác phải hợp lý, tránh lấy tổ lúc chim mới đẻ trứng hoặc con vừa mới nở.

Hiện nay giá 1 kg tổ yến Gò Công dao động khoảng 32 triệu, nếu làm sạch sẽ thì giá của nó lên đến 42 triệu đồng. Riêng loại tổ yến ở tỉnh Khánh Hòa giá rất cao khoảng 60 triệu đồng 1 ký, nên nhiều người vẫn gọi tổ yến là "vàng trắng". Đây là nguồn lợi nhuận rất cao mà các ngành nghề khác khó có thể sánh bằng, nên kích thích nhiều hộ dân muốn tìm nuôi yến trong nhà.

Vẫn chưa có chính sách khuyến khích phát triển

Nghề nuôi chim yến trong nhà đã và đang góp phần phát triển và bảo vệ động vật quí hiếm, bảo vệ môi trường sống lại góp phần tăng thêm kim ngạch xuất khẩu nhờ sản vật yến sào. Đây là xu hướng phát triển nông nghiệp bền vững trong tương lai mà các địa phương quan tâm, tuy nhiên hiện các ngành chức năng vẫn chưa quan tâm nhiều đến nghề này, chưa có kế hoạch phát triển lâu dài mô hình nuôi chim yến trong nhà, việc cập nhật thông tin về kỹ thuật nuôi chim yến cũng chưa được quảng bá rộng rãi, đa phần hộ nuôi chim yến là tự phát, tự mày mò học hỏi kinh nghiệm của nhau.

Vì thế, các ngành chức năng cần có kế hoạch nhằm phát triển và bảo vệ đàn chim yến đồng hành với việc nghiên cứu, chuyển giao công nghệ nuôi chim yến trong nhà đại trà cho bà con nông dân, nhằm giúp họ nắm bắt kỹ thuật chăm sóc chim yến nuôi trong nhà, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Nhà nước cũng cần có chương trình hỗ trợ vốn vay cho bà con nuôi yến theo chương trình kích cầu của Chính phủ. Bên cạnh đó, cần có biện pháp quản lý tốt việc nuôi chim yến, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường, nhất là trước tình hình dịch cúm gia cầm luôn "rình rập"...

Nuôi chim yến trong nhà, thiết nghĩ nếu nhà nước có kế hoạch hỗ trợ thì nó sẽ trở thành một mô hình làm ăn bền vững, và cũng từ nghề mới này sẽ vừa tạo công ăn việc làm cho cư dân địa phương, vừa tăng thêm kim ngạch xuất khẩu cho nước nhà.