Văn học ĐBSCL đang ở đâu?

Tuy đã có những thành công, song có thể nói văn học nghệ thuật Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vẫn chưa xứng tầm với vùng đất cảnh vật xinh tươi, văn hóa đa dạng, con người trải qua nhiều biến động lịch sử. Các giải thưởng văn học vùng miền có đó rồi mất đó, ít gây được tiếng vang.

Người ta vẫn thường nói nhiều về liên kết vùng trong xuất khẩu, trong kinh tế, nhưng dường như còn quá ít mối liên kết trong văn học nghệ thuật ở ĐBSCL. Bởi vậy, các nhà báo (như tôi) thường ít được gặp các nhà văn (vì rất hiếm hoi được dự hội thảo, hội nghị… xôm tụ như các ngành nghề khác). Tìm hiểu thì rốt cuộc lại quay về mấy chữ “kinh phí eo hẹp”.

Nhìn vào số hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ở miền Tây “cực kỳ quý hiếm” rồi thấy những nhà văn vang bóng một thời như Hồ Biểu Chánh, Phi Vân, Sơn Nam, Đoàn Giỏi, Nguyễn Quang Sáng nay bóng vẫn còn vang, thì thấy vui một chút, buồn một chút. Vui vì những tên tuổi Nam Bộ trong làng văn vẫn giữ nguyên giá trị, buồn vì chưa có mấy ai bước qua được, chứng tỏ sự phát triển chưa cao.

Cũng có một vài nhà văn trẻ đã gây được tiếng vang, định hình phong cách, chuyển tải được ngôn ngữ đồng bằng, như Nguyễn Ngọc Tư (Cà Mau), như Võ Diệu Thanh (An Giang), nhưng một miền Tây giàu bản sắc và đang đứng trước những biến động dữ dội của câu chuyện phân hóa giàu nghèo, của vùng đất thuần nông trong bước chuyển mình đô thị hóa, công nghiệp hóa, và cả của bản sắc dần phai… vẫn chưa được đưa vào văn chương.

Đầu tư cho văn hóa chính là đầu tư cho phát triển. Trong khi đó, văn hóa ĐBSCL (mà trong đó có cả văn học nghệ thuật) vẫn được đánh giá là “vùng trũng” của cả nước. Tự dưng mà nghĩ: Có mối liên hệ nào giữa văn học nghệ thuật eo sèo và những cô gái miền Tây hiền lành, chân chất cứ mải miết phim Hàn rồi lặng lẽ theo chồng về xứ lạ?