Thời gian gần đây, nơi đây đã xuất hiện mô hình trồng nấm bào ngư theo hình thức khép kín từ đảm bảo chất lượng đầu vào (phôi nấm) đến đảm bảo đầu ra sản phẩm nấm cho người trồng.

Cụ thể, hiện tại có một nhóm người đã đứng ra đảm nhận việc cung ứng phôi nấm chất lượng với giá cả hợp lý và bảo hành từ 20 ngày đến 1 tháng (thời gian phôi phát triển thành nấm; khi nấm xảy ra sự cố, các bên ngồi lại cùng xác định nguyên nhân để có mức hỗ trợ, chia sẻ khó khăn, rủi ro với người trồng);

Hỗ trợ kỹ thuật làm trại, kỹ thuật chăm sóc nấm cho người trồng; sản phẩm nấm sản xuất ra của hộ dân đảm bảo được mua hết và không thấp hơn giá sàn. Mô hình sản xuất nấm khép kín này đang được người dân quan tâm mở rộng quy mô sản xuất nấm.

Chúng tôi tìm đến trại sản xuất nấm bào ngư của ông Ngô Văn Đủ, khu phố 1 (phường 5, TX. Gò Công) vào một buổi sáng đầu tháng 11, khi ông đang xây thêm trại trồng nấm để mở rộng mô hình. Ông cho biết, ông mới bắt đầu trồng nấm chỉ vài tháng nay, sau khi nhận thấy sản xuất nấm theo hình thức nhà phân phối phôi đảm bảo chất lượng, đầu ra của nấm được bao tiêu tốt. Thế là ông đầu tư 12.000 phôi nấm tham gia mô hình sản xuất - tiêu thụ khép kín.

Đến nay, số phôi nấm đầu tiên đã cho thu hoạch 4 đợt với sản lượng trên 1 tấn, giá bán nấm từ 28.000 - 30.000 đồng/kg, thu được 30 triệu đồng, bằng phân nửa vốn đầu tư ban đầu. Theo tính toán của ông, mỗi đợt phôi sẽ cho ra nấm khoảng 6 tháng. Trung bình mỗi phôi cho năng suất 280g nấm, như vậy 12.000 phôi này sẽ cho sản lượng trên 3 tấn nấm. Với giá nấm hiện nay, sau 6 tháng ông lời thấp nhất 20 triệu đồng. Đây không phải là con số lớn nhưng nó giúp cho gia đình có nguồn thu nhập, ổn định cuộc sống.

Hơn nữa, trồng nấm bào ngư không tốn nhiều công chăm sóc, chi phí thấp, dễ trồng. Nhưng điều làm ông an tâm hơn hết là chất lượng phôi nấm được đảm bảo (nếu xảy ra hao hụt, năng suất thấp do chất lượng phôi, đơn vị phân phối bù); được bao tiêu sản phẩm; được hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc, phòng trừ bệnh, vệ sinh trại nấm. “Trồng nấm giúp gia đình có nguồn thu nhập, ổn định cuộc sống. Chính vì thế, hiện nay tôi đang mở rộng quy mô sản xuất nấm thêm 20.000 phôi và dự kiến cuối tháng này sẽ nhập về”- ông Đủ nói.

Không thuận lợi như ông Đủ do nấm phát triển không tốt vào thời gian đầu, nhưng qua hướng dẫn của đơn vị phân phối phôi và thu mua nấm hỗ trợ kỹ thuật về chăm sóc, xử lý trại, đến nay hơn 22.000 phôi nấm của ông Quang ở xã Long Chánh đã phục hồi gần như hoàn toàn và đang cho thu hoạch năng suất khá.

Ông cho biết: “Thời gian đầu nấm xảy ra vấn đề, tưởng đâu thua rồi. Nhờ kỹ thuật viên thường xuyên đến hỗ trợ kỹ thuật mà nấm đã phục hồi lại gần như hoàn toàn. Hiện tại nấm của tôi cho thu hoạch được 1 tháng với sản lượng 700 kg, giá bán từ 28.000 - 30.000 đồng/kg, có lúc 32.000 đồng kg. Chỉ đêm qua và sáng nay, tôi hái được 200 kg, đã vô bịch xong chỉ còn chờ xe đến lấy hàng thôi.

Tháng 10 này, người ăn chay nhiều, giá nấm có thể còn cao hơn ”- ông Quang dự đoán. Theo chiết tính của ông, nếu tình hình như thế này, khả năng khoảng từ 1 - 2 tháng nữa là ông thu hồi được toàn bộ vốn bỏ ra, những tháng còn lại sẽ bắt đầu thu lãi.

Anh Tùng ở xã Long Hòa, một người có kinh nghiệm trồng nấm và cũng là người đảm nhiệm việc thu mua nấm để chuyển cho đối tác ở Bình Điền (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, cũng giống như những người trồng nấm khác, trước đây anh mua phôi nấm trôi nổi trên thị trường nên nhiều khi gặp phôi kém chất lượng dẫn đến mức hao hụt cao, năng suất thấp không biết phải kêu ai.

Trong khi đó, đầu ra của nấm cũng rất khó khăn, thường xuyên bị ép giá dẫn đến nhiều lúc sản xuất không có lời. Thấy những nhiêu khê từ khâu đầu vào đến đầu ra của người trồng nấm, anh cùng một số bạn bè bắt tay vào tìm nơi cung cấp phôi uy tín; tìm đầu ra ổn định sản phẩm nấm. Sau khi tìm được nguồn cung và tiêu thụ tận gốc, ổn định, anh về đầu tư thêm 1 trại 17.000 phôi, nâng số phôi mà anh đang trồng lên 22.000 phôi.

Anh cùng với những người bạn chịu trách nhiệm phân phối phôi nấm chất lượng (bảo hành đến khi ra nấm khoáng 1 tháng); đảm nhận khâu thu mua nấm của bà con với giá không thấp hơn giá sàn; đồng thời hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc cho người trồng.

Theo anh Tùng, hiện nay mô hình trồng nấm theo quy trình khép kín của anh cùng các người bạn có khoảng 20 hộ tham gia với số lượng khoảng 500 ngàn phôi nấm. Nhiều hộ đang mở rộng trại sản xuất nấm của mình. “Trồng nấm chi phí thấp, ít tốn công, rất dễ có lời nhưng lâu nay không ít người bị lỗ phải bỏ nghề là do nguồn phôi đầu vào không rõ nguồn gốc, đầu ra bấp bênh, thường xuyên bị thương lái ép giá.

“Tham gia mô hình trồng nấm khép kín này sẽ giúp giảm bớt rủi ro cho người sản xuất từ khâu đầu vào, tránh được tình trạng thương lái ép giá sản phẩm đầu ra. Bởi khi cung cấp phôi, chúng tôi chịu trách nhiệm về chất lượng. Nếu xảy ra sự cố, chúng tôi sẽ đến xác định nguyên nhân và cùng chia sẻ rủi ro với bà con; đồng thời đảm bảo thu mua lại nấm của bà con với giá từ bằng đến cao hơn giá sàn, đảm bảo cho người dân có lời. Với cách làm này, người trồng sẽ an tâm sản xuất, giúp cho người dân  ổn định cuộc sống”- anh Tùng nói. 

Ông Trần Minh Hoàng, Phó Trưởng Phòng Kinh tế TX. Gò Công cho biết, mô hình trồng nấm nói chung và nấm bào ngư nói riêng trên địa bàn thị xã chưa phát triển nhiều. Năm rồi, ngành có chuyển giao trồng một số loại nấm cho người dân nhưng vẫn không phát triển.

Còn theo anh Tùng, nhu cầu nấm trên thị trường còn rất lớn, nghề trồng nấm còn nhiều điều kiện phát triển. Để giải quyết đầu ra nhiều hơn nữa cho cây nấm, nhóm tổ chức thu mua của anh Tùng đang tính đến việc mở rộng tiếp cận các cơ sở thu mua nấm, nhất là các cơ sở sản xuất bánh chay, chùa… Nếu việc tiếp cận này thành công, mô hình trồng nấm sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.