Hơn 50 hiện vật tại triển lãm được lựa chọn từ bộ sưu tập đèn cổ của Bảo tàng, với niên đại trải từ thời gian khoảng 500 năm TCN cho tới đầu thế kỷ XX.Trong số đó, đặc sắc nhất là cây đèn đồng hình người quỳ thời Đông Sơn, một trong 11 Bảo vật quốc gia của Bảo tàng vừa được công nhận trong đợt xét tặng vào 10/2012.

Theo thống kê của ngành khảo cổ, đèn được chế tác cách ngày nay hàng ngàn năm. Đèn dùng để giữ lửa phục vụ đời sống sinh hoạt như thắp sáng, sưởi ấm, đun nấu… đồng thời đóng vai trò quan trọng trong đời sống tôn giáo, tín ngưỡng; gắn bó với các không gian tâm linh của người Việt Nam. Nội dung trưng bày của triển lãm được chia làm ba phần.

Đèn thuộc văn hóa thời sơ sử (khoảng thế kỉ V TCN tới thế kỉ IV SCN) thuộc nhiều nền văn hóa với những đặc thù rất riêng:đèn trong văn hóa Đông Sơn chủ yếu làm bằng chất liệu đồng, được chế tạo công phu, tinh tế với rất nhiều hình tượng người, tượng các con vật; Đèn văn hóa Sa Huỳnh gắn liền với tập quán sinh hoạt và phương thức lao động của cư dân; đèn gốm di chỉ Hòa Diêm (Khánh Hòa) được thiết kế rất tỉnh xảo,đèn văn hóa Óc Eo đèn đồng hình người tìm thấy ở Rạch Giá (Kiên Giang)… hé lộ nhiều thông tin về giao lưu tiếp biến văn hóa của người Việt xưa..

Bộ sưu tập đèn từ là bộ sưu tập từ thế kỷ I đến thế kỷ X được chế tác chủ yếu bằng chất liệu đồng và gốm, với đặc điểm thể hiện sự giao lưu, ảnh hưởng với văn hóa phương Bắc khá rõ nét. Bao gồm: Đĩa đèn gốm; đèn gốm hình Tích tà; đèn đồng hình Tích tà. Đât là những cây đèn đa phần được tìm thấy từ các ngôi mộ gạch cổ.

Bộ sưu tập đèn từ đầu từ XI đến đầu thế kỷ XX- thời kì phong kiến Đại Việt độc lập từ chủ, có những đặc thù riêng trải theo phong cách mỹ thuật của từng thời kỳ: Thời Lý – Trần (thế kỷ XI-XIV) bao gồm đèn gốm men trắng, men nâu hình đài sen; tượng người dâng đèn gốm men nâu; đĩa đèn gốm men trắng; đĩa đèn gốm 5 đầu bấc; chân đèn gốm men trắng.

Thời Lê sơ – Mạc (thế kỷ XV-XVI) gồm có: cặp chân đèn gốm hoa nâu trang trí hoa cúc; phần dưới chân đèn đắp rồng nổi tô lam; chân đèn gốm hoa lam vẽ sen dây tìm thấy trong tàu đắm cổ Cù Lao Chàm; đèn đồng chạm hình cánh sen nổi; phần dưới chân đèn hoa lam vẽ rồng; chân đèn gốm hoa lam đắp rồng nổi thời Mạc, niên hiệu Diên Thành 3 (1580); cặp chân đèn trang trí viên long gốm men lam xám thời Mạc thế kỷ XVI do nghệ nhân Đặng Huyền Thông làm…

Thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVII-XVIII) gồm có: cặp chân đèn đế nghê gốm men rạn; đèn phỗng bằng đồng; chân đèn gốm hoa lam đắp rồng nổi… Thời Nguyễn (thế kỷ XIX-XX) bao gồm: đĩa đèn gốm men trắng; cặp chân nến trúc hóa long gốm men rạn; cặp tượng Kim Đồng Ngọc Nữ dâng đèn…

Cây đèn hình người quỳ bằng đồng thuộc văn hóa Đông Sơn, cách đây 2500 năm – 2000 năm.

Đèn Gốm thuộc di chỉ Hòa Diêm (Cam Ranh, Khánh Hòa). Cách ngay nay 2500- 1800 năm.

Chân đèn hình người băng đồng tại Rạch Giá (Kiên Giang), thuộc thế kỉ 4- 6

Đèn hình đài sen bằng gốm men nâu, thời Lý (thế kỉ 11-13)

Chân đèn bằng gốm hoa lam thời Lê sơ, thế kỉ 15

Chân đèn bằng gốm hoa lam thời Mạc, năm 1580

Tượng phỗng dâng đèn bằng đồng thời Lê trung Hưng thế kỉ 17 – 18

Chân đèn đế hình nghê bằng gốm men trắng thời Lê trung Hưng thế kỉ 17 – 18