Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gắn Huân chương Độc lập Hạng nhất lên cờ Truyền thống của Ngành Tư pháp. Ảnh: TH

Diễn văn do đồng chí Hà Hùng Cường - Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp trình bày đã tưởng nhớ và thành kính biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, người khai sinh ra Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và đặt nền móng xây dựng ngành Tư pháp dân chủ cách mạng Việt Nam. Đồng thời, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp đã có những cống hiến to lớn cho sự nghiệp xây dựng và trưởng thành của Ngành trong suốt chặng đường 70 năm qua.

Ôn lại lịch sử Ngành tư pháp, Bộ trưởng Hà Hùng Cường nhấn mạnh: Ngày 28-8-1945 đã đi vào mốc son lịch sử của dân tộc ta với việc thành lập Nội các Thống nhất quốc gia gồm 12 bộ, trong đó có Bộ Tư pháp.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, ngành Tư pháp, với chức năng xuyên suốt là xây dựng pháp luật, quản lý nhà nước về công tác pháp luật và các lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, đã bám sát thực tiễn trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước, kịp thời đề xuất, kiến nghị với Đảng, Quốc hội, Chính phủ ban hành và tổ chức thi hành những chính sách pháp luật quan trọng, xây dựng các thiết chế pháp luật, tư pháp phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Đặc biệt, trong thời kỳ Đổi mới, ngành Tư pháp đã và đang từng bước nâng tầm nhận thức lý luận, đổi mới tư duy chính trị - pháp lý trong việc nghiên cứu, đề xuất và tham gia xây dựng các chiến lược quốc gia về pháp luật, tư pháp phù hợp với Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và các Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao tính dự báo và chất lượng của các chương trình lập pháp, lập quy theo các nhiệm kỳ của Quốc hội, Chính phủ, cũng như việc hoạch định chiến lược, quy hoạch phát triển ngành, nghề Tư pháp; vươn lên trở thành “cơ quan tham mưu” tin cậy của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc hoạch định và tổ chức thực hiện đường hướng phát triển lĩnh vực pháp luật và tư pháp của đất nước thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế; tham gia chủ động, hiệu quả hơn trong việc xây dựng thể chế về tổ chức bộ máy nhà nước nói chung và thể chế tổ chức, hoạt động của Chính phủ, hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước nói riêng.

Ngành Tư pháp đã huy động khá hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước và xã hội bằng việc thực hiện nhất quán và kiên trì chủ trương xã hội hóa việc cung cấp các dịch vụ công trong lĩnh vực pháp luật, tư pháp với những bước đi thận trọng, lộ trình phù hợp, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ, vượt bậc và ngày càng ổn định của các nghề luật sư, công chứng, đồng thời, bước đầu phát triển nghề đấu giá viên, thừa phát lại, quản tài viên...

Công tác đào tạo, rèn luyện, bồi dưỡng cán bộ pháp luật, tư pháp cũng đã được ngành Tư pháp đặc biệt chú trọng, đặt vào vị trí trung tâm vừa là khâu đột phá, vừa là nhiệm vụ chiến lược trong công tác của Ngành, qua đó, đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ pháp luật, tư pháp, bổ trợ tư pháp trong sạch, vững mạnh cho đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho rằng vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập như: Chưa tham mưu được một cách đầy đủ cho Chính phủ và Quốc hội những giải pháp đồng bộ khắc phục tình trạng hệ thống pháp luật còn phức tạp, nhiều tầng nấc, chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu; hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật chưa cao; công tác thi hành án dân sự, hành chính vẫn còn tiềm ẩn yếu tố chưa bền vững; quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực hành chính tư pháp chậm được đổi mới, vẫn còn những thủ tục hành chính chưa thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp; việc xã hội hóa một số hoạt động bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý thực hiện còn khó khăn, lúng túng; ...

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng ghi nhận, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những đóng góp to lớn của Ngành Tư pháp Việt Nam trong suốt 70 năm qua.

Cơ bản nhất trí với phương hướng, nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới mà ngành Tư pháp đã xác định, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị trong thời gian tới, ngành Tư pháp cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Thứ nhất, trong bất luận hoàn cảnh nào, phải kiên định lập trường tư tưởng, luôn giữ vững mục tiêu, quan điểm, đường lối của Đảng ta trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống luật pháp của nước ta.

Nêu rõ Hiến pháp năm 2013 đã đề cao việc phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo đảm quyền con người, quyền công dân; xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, song Tổng Bí thư lưu ý phải luôn nhớ Nhà nước pháp quyền mà chúng ta đang xây dựng là Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, hệ thống pháp luật bảo đảm cho Nhà nước đó vận hành trôi chảy, vừa phải tiếp nhận, phát triển những giá trị đã được khẳng định của văn minh nhân loại, vừa phù hợp với giá trị tốt đẹp của truyền thống Việt Nam, phù hợp với yêu cầu của đất nước ta, chế độ ta trong giai đoạn phát triển mới. Đây là vấn đề nguyên tắc có tính rất hệ trọng.

Tổng Bí thư đề nghị Bộ Tư pháp, Ngành Tư pháp phải nhận thức đầy đủ và sâu sắc vấn đề này, làm tốt hơn nữa việc nghiên cứu, làm rõ và từng bước bổ sung, đổi mới cả về lý luận và thực tiễn hoàn thiện thể chế theo phương châm học hỏi kinh nghiệm của nước ngoài, nhưng phải biết sàng lọc, biết vận dụng sáng tạo, phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Tuyệt đối không được mơ hồ mất cảnh giác, để cho các thế lực xấu, thù địch lợi dụng chống phá bằng cách uốn nắn hệ thống pháp luật của nước ta đi theo con đường khác, nhất là trong điểu kiện đất nước hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm. Ảnh: TH

Thứ hai, tập trung sức lực, trí tuệ, tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện, sâu sắc về chất lượng, hiệu quả trong tổ chức và hoạt động của ngành Tư pháp; tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của Bộ, của Ngành Tư pháp, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi của Cách mạng trong giai đoạn mới.

Cụ thể, đối với công tác xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp cần phối hợp với các bộ, ngành và các cơ quan của Quốc hội tiếp tục thể chế hoá các Nghị quyết của Đảng, nhất là văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc XII sắp tới; cụ thể hoá Hiến pháp năm 2013, tham gia xây dựng Chương trình lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ khoá XIV và tổ chức thực hiện cho tốt để đến năm 2020, về cơ bản nước ta có hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, minh bạch, hiệu lực và hiệu quả, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước trong thời kỳ mới.

Cùng với việc làm tốt công tác xây dựng pháp luật, việc nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, tôn trọng kỷ luật kỷ cương là một trong những vấn đề cấp bách hiện nay. Để làm được điều này, trước hết phải nâng cao hơn nữa hiệu quả tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Đặc biệt, cần tăng cường hơn nữa ý thức gương mẫu chấp hành Hiến pháp, pháp luật của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; khắc phục tập quán “phép vua thua lệ làng”, thói quen tùy tiện, bệnh quan liêu, tham nhũng, gây phiền hà cho Nhân dân khi giải quyết công việc.

Nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực hành chính tư pháp, nâng cao chất lượng công tác thi hành án dân sự, hành chính; đẩy mạnh xã hội hóa việc cung cấp các dịch vụ công trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, trợ giúp pháp lý, qua đó góp phần đưa các lĩnh vực công tác tư pháp thực sự đến gần với người dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.

Thứ ba, tăng cường chỉ đạo, thúc đẩy, kiện toàn các hệ thống tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy cơ quan Tư pháp; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, có các chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công tác tư pháp. Vấn đề quan trọng là làm sao để có được đội ngũ cán bộ tư pháp trong sạch về phẩm chất đạo đức, vững vàng về chính trị, tư tưởng, tinh thông về chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là những người thường xuyên trực tiếp làm việc với Nhân dân, với doanh nghiệp. Thực hiện tốt hơn Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI).

Phát huy truyền thống của ngành, thời gian tới, Tổng Bí Thư yêu cầu người làm công tác tư pháp càng phải thấm nhuần lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: ”gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân. Giúp dân, học dân để giúp mình thêm liêm khiết, thêm công bằng, phải nêu cao gương phụng công, thủ pháp, chí công vô tư cho Nhân dân noi theo”.

Nhân dịp này, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trao Huân chương Độc lập Hạng nhất cho Ngành Tư pháp.